Kadastro Mahkemeleri

Kadastro Mahkemelerinin Görev ve Yetkileri ile HMK Kapsamında Yapısı ve İşleyişi

Giriş

Kadastro Mahkemeleri, taşınmaz mallara ilişkin kadastro işlemlerinden doğan uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kurulan özel ihtisas mahkemeleridir. Kadastro, taşınmazların sınırlarının belirlenmesi, tapu kayıtlarının oluşturulması ve taşınmaz malların mülkiyet durumlarının tespit edilmesi amacıyla yapılan bir işlemdir. Bu işlemler, genellikle köy veya mahalle bazında yapılır ve bu süreçte çeşitli anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir. Kadastro Mahkemeleri, bu tür anlaşmazlıkların yargı önünde çözüme kavuşturulması için görev yapar.

Kadastro Mahkemeleri, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK) ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu başta olmak üzere ilgili mevzuat çerçevesinde faaliyet gösterir. Bu yazıda, Kadastro Mahkemelerinin görev ve yetkileri, yargılama usulleri ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) kapsamında yapısı ve işleyişi ele alınacaktır.

1. Kadastro Nedir?

Kadastro, taşınmaz malların sınırlarının, yüzölçümlerinin ve maliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılan haritalama ve tescil işlemidir. Türkiye’de kadastro işlemleri, 3402 sayılı Kadastro Kanunu çerçevesinde yürütülmektedir. Kadastro işlemleri sırasında taşınmazlar üzerinde hak iddiaları, sınır anlaşmazlıkları ve mülkiyetle ilgili diğer uyuşmazlıklar ortaya çıkabilir. Bu uyuşmazlıklar, kadastro tutanaklarının düzenlenmesi aşamasında itiraza konu olabileceği gibi, sonrasında da dava konusu edilebilir. Kadastro Mahkemeleri, bu tür uyuşmazlıkları çözüme kavuşturmak amacıyla görevlendirilmiş olan ihtisas mahkemeleridir.

2. Kadastro Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görev Alanı

Kadastro Mahkemeleri, 3402 sayılı Kadastro Kanunu uyarınca kurulmuş olup, belirli bölgelerdeki kadastro çalışmalarından doğan uyuşmazlıkları çözmekle yükümlüdür. Bu mahkemeler, Türkiye genelinde tek hakimli olarak faaliyet göstermektedir ve taşınmazların kadastro tespitine ilişkin davalara bakmaktadır.

Kadastro Mahkemeleri, sadece kadastro işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarla ilgilenir. Bu mahkemeler, aşağıdaki davalara bakmakla görevlidir:

• Kadastro sırasında yapılan tespitlere itiraz davaları,

• Kadastro tutanaklarının iptali veya düzeltilmesi talebiyle açılan davalar,

• Kadastro sırasında yapılan ölçümlere ve sınır belirlemelerine ilişkin uyuşmazlıklar,

• Kadastro müdürlüğü tarafından yapılan işlemlerle ilgili diğer uyuşmazlıklar.

Kadastro Mahkemelerinin görev alanına giren davalar, genellikle tapu tesciline, taşınmazların sınırlarına ve mülkiyet haklarına ilişkindir. Kadastro Mahkemeleri, bu davalarda taşınmazın malikini, sınırlarını ve diğer mülkiyet unsurlarını belirler.

3. Kadastro Mahkemelerinin Görev ve Yetkileri

Kadastro Mahkemelerinin görev ve yetkileri, 3402 sayılı Kadastro Kanunu ve Türk Medeni Kanunu hükümlerine dayanmaktadır. Kadastro Mahkemelerinin başlıca görev ve yetkileri şunlardır:

a) Kadastro Tespitlerine İtiraz Davaları

Kadastro Mahkemelerinin en temel görevi, kadastro sırasında yapılan tespitlere karşı açılan itiraz davalarına bakmaktır. Kadastro çalışmaları sırasında yapılan tespitler, ilgili taşınmazın sınırları, yüzölçümü, nitelikleri ve maliki hakkında bilgi içerir. Ancak bu tespitler sırasında hak sahipleri arasında uyuşmazlıklar doğabilir. Örneğin, bir taşınmazın sınırlarının yanlış belirlenmesi, bir başka kişinin mülkiyet hakkının ihlal edilmesine neden olabilir. Bu tür durumlarda, taşınmazın gerçek hak sahipleri, Kadastro Mahkemesine başvurarak tespitlere itiraz edebilirler.

Kadastro Mahkemesi, bu itirazları değerlendirir ve kadastro tutanaklarını inceleyerek doğru tespitlerin yapılmasını sağlar. Mahkeme, tanık beyanlarını, bilirkişi raporlarını ve teknik haritaları inceleyerek karar verir.

b) Kadastro Tutanaklarının İptali ve Düzeltilmesi Davaları

Kadastro Mahkemeleri, kadastro sırasında düzenlenen tutanakların iptali veya düzeltilmesi amacıyla açılan davalara bakmakla yetkilidir. Kadastro tutanakları, taşınmazın tescil işlemlerinde esas alınan belgelerdir. Ancak bazı durumlarda bu tutanaklar hatalı olabilir veya yanlış bilgiler içerebilir. Kadastro Mahkemesi, tutanakların iptali veya düzeltilmesi talepleri üzerine gerekli incelemeleri yaparak karar verir.

Bu tür davalarda, mahkeme taşınmazın sınırlarını yeniden belirleyebilir, maliklerin haklarını düzeltebilir ve tapu kayıtlarını yeniden düzenleyebilir.

c) Sınır Anlaşmazlıkları

Kadastro çalışmaları sırasında taşınmazların sınırları belirlenir. Ancak bu belirleme sırasında komşu taşınmazlar arasında sınır anlaşmazlıkları doğabilir. Kadastro Mahkemeleri, bu tür sınır uyuşmazlıklarına ilişkin davaları karara bağlar. Mahkeme, teknik bilirkişilerden yardım alarak taşınmazların sınırlarını yeniden belirler ve uyuşmazlıkları çözüme kavuşturur.

d) Mülkiyet ve Zilyetlik Davaları

Kadastro Mahkemeleri, taşınmazlar üzerindeki mülkiyet ve zilyetlik iddialarına ilişkin davalara da bakar. Kadastro sırasında bir taşınmazın mülkiyet durumu net olmayabilir veya birden fazla kişi aynı taşınmaz üzerinde hak iddia edebilir. Bu tür durumlarda, Kadastro Mahkemesi mülkiyet ve zilyetlik davalarına bakarak gerçek mülkiyet sahibini tespit eder ve tapu kayıtlarını düzenler.

Zilyetlik, bir kişinin bir taşınmazı fiilen kullanma ve üzerinde hakimiyet kurma durumudur. Kadastro Mahkemeleri, zilyetlik iddialarını değerlendirir ve kimin taşınmazı fiilen kullandığını belirleyerek mülkiyetin tescilini sağlar.

e) Tapu Tescil Davaları

Kadastro Mahkemeleri, kadastro sırasında tespit edilen taşınmazların tapuya tescili ile ilgili uyuşmazlıklara da bakar. Tapu tescil işlemleri sırasında ortaya çıkan hak iddiaları, taşınmazın mülkiyetine ilişkin itirazlar veya tapu kayıtlarının düzeltilmesi talepleri Kadastro Mahkemelerinin yetki alanına girer.

Tapu tescili sırasında yapılan hatalar veya eksiklikler nedeniyle açılan davalar, Kadastro Mahkemelerinde görülür ve mahkeme, taşınmazın tapu kayıtlarını yeniden düzenleyebilir.

4. Kadastro Mahkemelerinin Yapısı ve İşleyişi

Kadastro Mahkemeleri, Türkiye genelinde tek hakimli olarak faaliyet gösteren mahkemelerdir. Bu mahkemeler, ihtisas mahkemesi niteliğinde olup, yalnızca kadastro işlemlerinden doğan uyuşmazlıklarla ilgilenirler. Kadastro Mahkemelerinin yapısı ve işleyişi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) ve ilgili diğer mevzuat hükümleri doğrultusunda düzenlenmiştir.

a) Tek Hakimle Yargılama

Kadastro Mahkemeleri, tek hakim ile yargılama yapan mahkemelerdir. Hakimler, kadastro mevzuatına ve taşınmaz hukuku alanına hakimdirler. Bu mahkemelerde görülen davalarda, hakim tarafların beyanlarını dinler, delilleri değerlendirir ve karara varır. Kadastro Mahkemelerinde bilirkişi raporları ve teknik veriler büyük öneme sahiptir. Hakim, bu teknik veriler doğrultusunda karar verir.

b) Bilirkişi İncelemesi

Kadastro Mahkemelerinde görülen davaların çoğunda teknik bilirkişi incelemesi yapılır. Özellikle sınır anlaşmazlıkları, mülkiyet tespitleri ve tapu tescil davalarında bilirkişilerin görüşüne başvurulur. Bilirkişi, taşınmazın haritalarını, sınırlarını ve tapu kayıtlarını inceleyerek mahkemeye teknik rapor sunar. Kadastro Mahkemesi, bilirkişi raporu doğrultusunda taşınmazın sınırlarını ve maliklerini belirler.

Bilirkişi incelemesi, Kadastro Mahkemelerinin en önemli unsurlarından biridir. Kadastro işlemleri teknik bilgi gerektirdiği için, mahkeme bu tür davalarda bilirkişi raporlarını dikkate alarak karar verir.

c) Yargılama Süreci

Kadastro Mahkemelerinde yargılama süreci, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) hükümleri doğrultusunda yürütülür. Taraflar, dava dilekçelerini sunar, delillerini mahkemeye sunarlar ve savunmalarını yaparlar. Mahkeme, tarafların sunduğu delilleri ve bilirkişi raporlarını değerlendirir. Yargılama süreci sonunda, mahkeme taşınmazın sınırlarını, malikini ve diğer mülkiyet unsurlarını belirleyerek kararını verir.

Kadastro Mahkemelerinde yargılama süreci, genel hukuk kurallarına tabi olup, yazılı yargılama usulü uygulanır. Mahkeme, tarafların dilekçeleri ve delilleri üzerinden karar verir ve kararını gerekçeli olarak açıklar.

5. Kadastro Mahkemelerinde Uygulanan Hukuk Kuralları

Kadastro Mahkemelerinde uygulanan başlıca hukuk kuralları şunlardır:

• 3402 sayılı Kadastro Kanunu: Kadastro Mahkemelerinin görev ve yetkileri, kadastro işlemleri ve taşınmaz tescili ile ilgili hükümler bu kanunla düzenlenmiştir.

• 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK): Mülkiyet hakları, zilyetlik ve taşınmaz hukuku ile ilgili genel hükümler bu kanunda yer alır.

• 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK): Kadastro Mahkemelerinde görülen davaların yargılama usulü HMK’ya tabidir. Yazılı yargılama usulü, dilekçelerin sunulması ve delillerin değerlendirilmesi gibi süreçler HMK hükümlerine göre yürütülür.

Sonuç

Kadastro Mahkemeleri, taşınmazlara ilişkin kadastro işlemlerinden doğan uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kurulmuş ihtisas mahkemeleridir. Bu mahkemeler, taşınmazların sınırlarının belirlenmesi, tapu kayıtlarının düzenlenmesi ve mülkiyet haklarına ilişkin uyuşmazlıkların çözülmesi görevini üstlenirler. Kadastro Mahkemeleri, 3402 sayılı Kadastro Kanunu, Türk Medeni Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümleri doğrultusunda faaliyet gösterirler.