Vakıf ve Dernek Arasındaki Farklar

Yazımızda Türk Medeni Kanunu ışığında Vakıf ve Dernek arasındaki farklılıkları, Vakıf ve Derneklerin düzenlerini ele alacağız.

TMK Madde 101 ve devamında Vakıf kurumu düzenlenmektedir.

TMK Madde 101 hükmünde Vakıf; "Vakıflar, gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarıdır." şeklinde tanımlanmıştır.

TMK Madde 56 ve devamında ise Dernek kurumu düzenlenmektedir.

TMK Madde 56 hükmünde Dernek; "Dernekler, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları, tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır." şeklinde tanımlanmıştır.

Türkiye mevzuatına göre vakıf ve dernek arasında birkaç temel fark bulunmaktadır. Bu farklar hukuki statüleri, kuruluş amaçları, yönetim yapıları ve finansal kaynakları açısından değerlendirilebilir.

Vakıf

1. Kuruluş Amacı ve Hukuki Yapısı:

   • Vakıflar, belirli bir malvarlığının belirli bir amaca tahsis edilmesiyle kurulan tüzel kişiliklerdir. Vakfın malvarlığı, belirli bir kamu yararına veya sosyal hizmet amacına yönelik olarak kullanılmak üzere tahsis edilir.

   • Vakıfların kuruluşunda, kurucunun belirlediği amaçlar doğrultusunda vakıf senedi hazırlanır ve mahkemeye başvurarak vakfın tescili yapılır.

2. Kuruluş Süreci:

   • Vakıflar, mahkemeye başvurarak ve vakıf senedini tescil ettirerek kurulur.

   • Vakıf kurulurken, kurucunun belirlediği malvarlığı, vakfa tahsis edilir.

3. Yönetim ve Denetim:

   • Vakıflar, vakıf senedinde belirtilen kurallar çerçevesinde yönetilir ve denetlenir.

   • Vakıfların yönetim organları genellikle mütevelli heyeti veya yönetim kurulu gibi yapılar içerir.

   • Vakıfların denetimi, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir.

4. Mali Kaynaklar ve Vergi Muafiyetleri:

   • Vakıfların gelirleri, vakfa tahsis edilen malvarlığından elde edilen gelirler, bağışlar ve yardımlardan oluşur.

   • Kamu yararına çalışan vakıflar, belirli vergi muafiyetlerinden faydalanabilir.

Dernek

1. Kuruluş Amacı ve Hukuki Yapısı:

   • Dernekler, belirli bir ortak amacı gerçekleştirmek üzere en az yedi gerçek veya tüzel kişinin bir araya gelmesiyle kurulan tüzel kişiliklerdir.

   • Dernekler, üyelerinin ortak çıkarlarını veya kamu yararını gözeten sosyal, kültürel, sportif veya ekonomik faaliyetler için kurulur.

2. Kuruluş Süreci:

   • Dernekler, dernek tüzüğünün hazırlanması ve il dernekler müdürlüğüne başvurarak tescil edilmesiyle kurulur.

   • Dernek kuruluşunda, kurucular tarafından belirlenen amaçlar doğrultusunda tüzük hazırlanır.

3. Yönetim ve Denetim:

   • Dernekler, tüzüklerinde belirtilen kurallar çerçevesinde yönetilir ve denetlenir.

   • Derneklerin yönetim organları genellikle genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu gibi yapılar içerir.

   • Derneklerin denetimi, il dernekler müdürlüğü ve gerektiğinde ilgili bakanlıklar tarafından gerçekleştirilir.

4. Mali Kaynaklar ve Vergi Muafiyetleri:

   • Derneklerin gelirleri, üyelik aidatları, bağışlar, etkinlik gelirleri ve çeşitli projelerden elde edilen gelirlerden oluşur.

   • Kamu yararına çalışan dernekler, belirli vergi muafiyetlerinden faydalanabilir.

Özetle

• Vakıf: Belirli bir malvarlığının kamu yararına veya belirli bir amaca tahsis edilmesiyle kurulan tüzel kişiliklerdir. Malvarlığı vakfa tahsis edilmiştir ve yönetim yapısı vakıf senedi ile belirlenir.

• Dernek: Ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere en az yedi kişinin bir araya gelmesiyle kurulan tüzel kişiliklerdir. Üyelik esasına dayanır ve yönetim yapısı dernek tüzüğü ile belirlenir.

Av. Melih M. KARANFİL

Kurucu Ortak